bail | , n. | article of clothing; clothes; wrapping material. bail a mamed me a klalo el omail, bilel a klalo, bilel a billum, ekebil a oubail. |
bilel | n.poss.3s | bilel a bail el ngii a ouklalo er ngii. | ||||||||||
bail er a skuul | expr. | school clothes. | ||||||||||
bail er a ureor | expr. | work clothes. | ||||||||||
chelsel a bail | expr. | undershirt; T-shirt. | ||||||||||
See also: , | ||||||||||||
Examples: | ||||||||||||
| ||||||||||||
More Examples: | ||||||||||||
|
kot | , num. | 1 [first] (ordinal). kot a ketengel; uchelel, kot el urreor, kot el sils er a rak; kot el buil. |
kotel | n.poss.3s | village of one's birth; village of one's mother; one's first home. kotel a uchul a delengcheklel a chedil; uchul a okedelokl; belual a delal a kotel; blil a delal a kotel. | ||||||||||
kot | mod. | most; do first; do before or ahead of (someone else). | ||||||||||
kot el ureor | n. | Monday. | ||||||||||
kot el buil | expr. | January. | ||||||||||
kot el skuul | expr. | first grade; first grader. | ||||||||||
See also: | ||||||||||||
Examples: | ||||||||||||
| ||||||||||||
More Examples: | ||||||||||||
|
melengel | , n.poss.3s | any section of road; tree; etc. between beginning and end; top and bottom; etc. melengel a lengel; ngii di le ker er a rael. |
melengek | n.poss.1s | |
melengem | n.poss.2s | |
melengam | n.poss.1pe | |
melenged | n.poss.1pi | |
melengiu | n.poss.2p | |
melengir | n.poss.3p | |
belelengel | v.s.redup. | very long/tall. belelengel a mekemanget; kekemanget. |
melengel a omerael | expr. | middle of journey; on the way. |
melengel a skuul | expr. | middle of school day or year. |
See also: , , |
mesuk | , v.t. | put (something) into; pack; stuff (food; etc.) into mouth; etc. |
sukur | v.pf.3s | sukur a mesuk er ngii. | ||||||||||
silkur | v.pf.3s.past | |||||||||||
smuk | v.pf.3p.inan. | smuk a mesuk; locha er a chelsel; mla smuk a kall er a belatong, sukur, skul. | ||||||||||
siluk | v.pf.3p.inan.past | |||||||||||
kesuk | v.recip. | kesuk a di du el mesuk; sukur a odoim, smuk a kukau, melecha er a chelsel; skul a kail. | ||||||||||
meriseksuk | v.s.redup. | (pocket, mouth, etc.) overstuffed or bulging. meriseksuk a mui; selechesech a ngerel er a kall; meriseksuk el chidib a mui er a udoud. | ||||||||||
mesuk | v.erg. | |||||||||||
seluk /kluk | v.r.s. | put, packed or stuffed into. seluk a ultuu er a chelsel; mla mesuk; smuk a udoud, kluk, kukau a seluk er a sualo; sukur, smuk, skul. kluk a kukau el ngar er a chelsel a oruikl; seluk er a sualo; mla mesuk, kluk el kukau, sukur, smuk, skul a kukau. | ||||||||||
v.a.s. | is to be put, packed or stuffed into. skuul a kirel el mesuk; skuul a locha er a chelsel; smuk a kukau e sukur a ngikel; skul. | |||||||||||
See also: | ||||||||||||
Synonyms: , | ||||||||||||
Examples: | ||||||||||||
| ||||||||||||
Proverbs: | ||||||||||||
| ||||||||||||
More Examples: | ||||||||||||
|
ongeai | , num. | 8 [eighth] (ordinal). ongeai a ochur (8), ongeai el buil, ongeai er a rurt; ongeai el ngalek. |
ongeai el buil | n. | August. | ||||
ongeai el skuul | n. | eighth grade; eight grader. | ||||
Examples: | ||||||
| ||||||
More Examples: | ||||||
|
ongede /ongedei | , num. | 3 [third] (ordinal). ongedei a ochur , Ongedei el urreor, Ongedei el buil, ongedei el skuul. |
ongede el buil | expr. | March. | ||||||
ongede el skuul | expr. | third grade; third grader. | ||||||
ongede el ureor | expr. | Wednesday. | ||||||
Examples: | ||||||||
| ||||||||
More Examples: | ||||||||
|
ongeim | , num. | 5 [fifth] (ordinal). ongeim a ochur (5), Ongeim el buil, ongeim el ngalek, ongeim er a rak. |
ongeim el buil | n. | May. | ||||||
ongeim el skuul | n. | fifth grade; fifth grader. | ||||||
ongeim el ureor | n. | Friday. | ||||||
More Examples: | ||||||||
|
ongelolem | , num. | 6 [sixth] (ordinal). ongelolem a ochur (6), Ongelolem el buil, ongelolem er a rak. |
ongelolem el buil | n. | June. |
ongelolem el skuul | n. | sixth grade; sixth grader. |
ongeru /ongerung | , num. | 2 [second] (ordinal). ongerung a ochur (2), Ongeru el buil, Ongeru el urreor, ongeru el ngalek. |
ongeteruich | , num. | 10 [tenth] (ordinal). ongeteruich a ochur (10), teruich, tacher, ongeteruich el klebesei, ongeteruich el ngalek. |
ongeteruich el buil | expr. | October. |
ongeteruich el skuul | expr. | tenth grade; tenth grader. |
ongeteruich me a ongeru el buil | expr. | December. |
ongeteruich me a ta el buil | expr. | November. |
ongetiu | , num. | 9 [ninth] (ordinal). ongetiu a ochur (9), Ongetiu el buil, ongetiu er a rak. |
ongetiu el buil | expr. | September. |
ongetiu el skuul | expr. | ninth grade; ninth grader. |
ongeua /ongeuang | , num. | 4 [fourth] (ordinal). ongeuang a ochur , Ongeua el urreor, Ongeua el buil. |
ongeua el buil | expr. | April. | ||
ongeua el skuul | expr. | fourth grade; fourth grader. | ||
ongeua el ureor | expr. | Thursday. | ||
Examples: | ||||
|
ongeuid | , num. | 7 [seventh] (ordinal). ongeuid a ochur (7), ongeuid el sils, ongeuid er a rak; ongeuid el skuul. |
ongeuid el buil | expr. | July. |
ongeuid el skuul | expr. | seventh grade; seventh grader. |
, n., [From English] | school. skuul a olsechall er a omesuub; blil a osisechakl, skuul a omekrael a rechad el mo meduch el di tir. |
skulek | n.poss.1s | |||||||||||
skulem | n.poss.2s | |||||||||||
skulel | n.poss.3s | skulel a skuul el le tilobed er ngii; ngar ngii a skulel er a llach, omsangel. | ||||||||||
skulam | n.poss.1pe | |||||||||||
skuled | n.poss.1pi | |||||||||||
skuliu | n.poss.2p | |||||||||||
skulir | n.poss.3p | |||||||||||
ngalek er a skuul | expr. | student; pupil. | ||||||||||
tekoi er a skuul | expr. | school or academic matters. | ||||||||||
See also: | ||||||||||||
Examples: | ||||||||||||
| ||||||||||||
More Examples: | ||||||||||||
|
tet | , ![]() ![]() /uploads/pics/6502.jpg, n. | bag for holding betel nut; handbag; small woven basket. tet a blil a klalo; tet er a chemachel, udoud, outet, til. |
tik | n.poss.1s | |||||||
tim | n.poss.2s | |||||||
til | n.poss.3s | |||||||
detmam | n.poss.1pe | |||||||
tid | n.poss.1pi | |||||||
detmiu | n.poss.2p | |||||||
deterir | n.poss.3p | |||||||
tet er a skuul | expr. | school or book bag. | ||||||
See also: | ||||||||
Examples: | ||||||||
| ||||||||
Proverbs: | ||||||||
| ||||||||
More Examples: | ||||||||
|
tuobed | , v.i. | come/go out of; emerge; go out fishing. tuobed a mo er a ikrel; merael el mo cheroid; tebedel. |
kaitebetobed | v.recip.redup. | come or go out together. kaitebetobed a didu el tuobed el rokui; kaitebetobed el mo ourreor, tuobd er a a mlai el rokui; tebedel. | ||||||||||
metebetobed /metetebetobed | v.i.redup. | come or go out continually. metebetobed a blechoel e mekudem el tuobed; metebetobed er a taem er a urreor. | ||||||||||
tilobed | v.past | |||||||||||
tobed | v.i.hypothetical | |||||||||||
tobedang | v.i.inch. | is starting to emerge. tobedang a mla tuobed; merolang; mlai a tobedang; tebedel. | ||||||||||
tobedung | v.pred. | tobedung a kmeed el tuobed, merolung, mlai a tobedung; tebedel. | ||||||||||
tuobed a rengul | expr. | one's real feelings come out. | ||||||||||
tuobed er a rebai | expr. | Redil el bechiil a motitech er a ta er a redil el me bechiil. | ||||||||||
tuobed er skuul | expr. | leave or get out of school (e.g., after completing one's education). | ||||||||||
See also: , , | ||||||||||||
Examples: | ||||||||||||
| ||||||||||||
Proverbs: | ||||||||||||
| ||||||||||||
More Examples: | ||||||||||||
|